Steeds meer managers en bijvoorbeeld projectleiders kiezen voor een hybride vorm van leidinggeven, wat ook wel situationeel leiderschap genoemd wordt. Niet langer houdt men één vaste leiderschapsstijl aan; de gekozen leiderschapsstijl is afhankelijk van de situatie en de betrokken medewerker(s). Maak jij al gebruik van deze vorm van hybride leidinggeven aan een team? Het biedt organisaties en projectteams verschillende voordelen. Medewerkers zullen in hogere mate tevreden en gelukkig zijn, terwijl ook de prestaties verbeterd worden als gevolg van het situationeel leidinggeven. In dit artikel lees je meer over de wijze waarop jij situationeel leiderschap toepast.

Verschillende vormen van leiderschap onderscheiden
Er zijn in de basis vier verschillende vormen van leiderschap van elkaar te onderscheiden, namelijk: sturen, begeleiden, steunen en delegeren. De ervaring van een medewerker bepaalt welke leiderschapsstijl het beste bij hem of haar past. Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen een trainee en een senior collega; de trainee zal gestuurd moeten worden in diens eerste maanden. Daarna volstaat wellicht een begeleidende vorm van leiderschap. Andersom heeft een senior medewerker weinig tot geen sturing en begeleiding nodig; de medewerker wil graag de vrijheid hebben zelf keuzes te kunnen maken. In dit geval volstaat een vorm als steunen of delegeren.

Taakvolwassenheid als basis voor gekozen vorm van leiderschap
Hoe bepaal je welke vorm van leiderschap een collega nodig heeft? Een goede metriek om hierbij te gebruiken is de taakvolwassenheid van de medewerker. Medewerkers met veel ervaring in het uitvoeren van bepaalde taken hebben een hoge taakvolwassenheid. Des te hoger deze taakvolwassenheid, des te minder sturing en begeleiding heeft een medewerker nodig; de vormen steunen en delegeren volstaan. Een trainee of junior medewerker zal een lage taakvolwassenheid hebben; in dit geval is sturing en begeleiding benodigd om de medewerker diens taken naar behoren uit te laten voeren.

Aan de slag met situationeel leiderschap
Met de combinatie van de verschillende leiderschapsvormen en de taakvolwassenheid als belangrijkste metriek in het achterhoofd, kun je zelf aan de slag gaan met het toepassen van situationeel leiderschap. Het is overigens niet ondenkbaar, dat je deze vorm van leidinggeven momenteel wellicht onbewust al toepast binnen je teams. Het is heel natuurlijk om een senior medewerker meer vrijheid te geven, dan een beginnende trainee.

Stapsgewijs op naar situationeel leiderschap
Het bewust toepassen van situationeel leiderschap bestaat uit een aantal losse stappen. Zo start je met een inventarisatie van de werkpakketten en losse taken die moeten worden uitgevoerd in de komende periode. Vervolgens inventariseer je welke collega’s onderdeel uit zullen maken van het team voor de uitvoering van deze taken. Bekijk hierbij hoeveel ervaring een betrokken medewerker heeft, welke skills je nog mist binnen het team, enzovoorts. Dat laatste maakt het mogelijk het team doelgericht uit te breiden met een extra collega, of risico’s in een vroeg stadium te identificeren.

De derde stap bij het toepassen van situationeel leiderschap is het bepalen van de leiderschapsvorm per betrokken medewerker. Om die inschatting te vergemakkelijken is het belangrijk je medewerkers te kennen. Ga het gesprek met ze aan, om te kijken wat hun sterke- en zwakke punten zijn. Vinden ze het prettig veel vrijheid te hebben, of geven ze op voorhand al aan meer sturing en begeleiding te wensen bij de uitvoering van hun taken? Een open, informele manier van communiceren draagt hieraan bij.

Uitdagingen bij situationeel leiderschap
Andersom is het zaak jezelf uit te dagen. Ben je flexibel genoeg om te kunnen starten met situationeel leiderschap? Heb je het vertrouwen in je team om taken en beslissingen te kunnen delegeren aan anderen? Zeker het delegeren van beslissingen is niet altijd even gemakkelijk voor een manager of projectleider.

Deel: ' Hybride leidinggeven als een situationeel leider '

Lees ook